1 00:00:01,500 --> 00:00:06,500 Regiony formowania się gwiazd są jednymi z najbardziej zadziwiających na nocnym niebie. 2 00:00:07,000 --> 00:00:11,000 W ich obrębie być może najbardziej spektakularne 3 00:00:11,000 --> 00:00:14,500 są dżety materii wystrzeliwane przez nowonarodzone gwiazdy. 4 00:00:14,700 --> 00:00:18,500 Naukowcy użyli teleskopu Hubble'a, aby zaobserwować ruchy tych dżetów, 5 00:00:18,700 --> 00:00:21,200 co dało nowe spojrzenie na to, jak formują się gwiazdy. 6 00:00:37,000 --> 00:00:40,000 Odcinek 49: Ponaddźwiękowe dżety z nowonarodzonych gwiazd 7 00:00:41,500 --> 00:00:45,500 Kosmiczny Teleskop Hubble'a dokonał dokładnych obserwacji 8 00:00:45,700 --> 00:00:49,500 energetycznych dżetów emitowanych przez młode gwiazdy. 9 00:00:50,000 --> 00:00:53,700 Astronom Patrick Hartigan i jego grupa zebrali 10 00:00:53,900 --> 00:00:58,700 wysokiej rozdzielczości zdjęcia z teleskopu Hubble'a pokazujące takie dżety w okresie 14 lat. 11 00:00:59,000 --> 00:01:02,500 Grupa ta połączyła swoje obserwacje, tworząc filmy ukazujące, 12 00:01:02,700 --> 00:01:06,000 jak dżety te ewoluują w czasie. 13 00:01:06,500 --> 00:01:09,000 W przeciwieństwie do innych zjawisk astronomicznych, 14 00:01:09,200 --> 00:01:12,500 które wyglądają całkowicie statycznie nawet przez setki lat, 15 00:01:12,700 --> 00:01:16,000 dżety te zauważalnie zmieniają się w krótkich okresach czasu. 16 00:01:17,000 --> 00:01:20,300 Moją pierwszą reakcją było: ,,Wow, to jest naprawdę ekstra!". 17 00:01:20,500 --> 00:01:24,500 Naprawdę przyjemnością było zobaczyć całą dynamikę tego, co się tam dzieje. 18 00:01:25,000 --> 00:01:29,600 Ponieważ, gdy widzisz tylko jedno zdjęcie, w pewnym sensie wymyślasz różne historie, 19 00:01:29,800 --> 00:01:33,500 ale jak widzisz film, 20 00:01:33,800 --> 00:01:38,000 to wszystko zmienia. Naprawdę widzisz, co się dzieje. 21 00:01:38,500 --> 00:01:42,500 Jeśli widzisz tylko jedno zdjęcie z teleskopu Hubble'a, możesz je interpretować na wiele różnych sposobów. 22 00:01:42,500 --> 00:01:46,000 Jednak fakt, że teleskop Hubble'a jest na orbicie już tak długo sprawia, że 23 00:01:46,300 --> 00:01:49,500 robiąc wiele zdjęć, można je połączyć 24 00:01:49,500 --> 00:01:52,500 i obejrzeć, jak materia się porusza. 25 00:01:52,500 --> 00:01:55,500 To naprawdę jest jedynym sposobem, aby uzyskać prawdziwy wgląd w 26 00:01:55,500 --> 00:02:00,000 fizykę dynamiki tego, co się dzieje. 27 00:02:00,300 --> 00:02:03,500 Niektóre szczegóły dżetów nie były nigdy wcześniej zauważone. 28 00:02:03,700 --> 00:02:07,500 Na przykład pętle gazu roświecające i przygaszające w czasie 29 00:02:07,700 --> 00:02:10,500 czy kolizje szybko i wolno poruszającego się materiału 30 00:02:10,700 --> 00:02:14,000 pokazują, że dżety te nie są wyrzucane w postaci jednostajnego strumienia. 31 00:02:14,300 --> 00:02:17,500 Są raczej emitowane sporadycznie jako nieregularne struktury. 32 00:02:17,700 --> 00:02:21,000 Astronomowie uważają, że nieregularna struktura dżetów powodowana jest 33 00:02:21,300 --> 00:02:24,000 przez materiał periodycznie opadający na gwiazdę. 34 00:02:26,000 --> 00:02:31,000 Próbujemy badać, jak formują się gwiazdy. Jest to skomplikowany proces, 35 00:02:31,300 --> 00:02:35,500 ponieważ zachodzi wiele wzajemnie sprzężonych procesów, tj. 36 00:02:35,700 --> 00:02:39,000 gwiazdy mają wpływ na chmurę, a chmury formują gwiazdy. 37 00:02:39,300 --> 00:02:45,500 Obserwując tylko jeden z tych procesów, nie widzimy całości zjawiska. 38 00:02:45,800 --> 00:02:49,500 Zatem to, co próbujemy zrobić, to zobaczyć główne procesy, w jakich 39 00:02:49,700 --> 00:02:53,500 gwiazdy mogą wpływać na otaczające je chmury molekularne. 40 00:02:54,000 --> 00:02:57,500 Omawiane dżety znane są naukowcom jako obiekty Herbiga-Haro, 41 00:02:57,700 --> 00:03:00,500 nazwane tak na cześć George'a Herbiga i Guillermo Haro, 42 00:03:00,700 --> 00:03:04,000 dwóch astronomów, którzy je badali w latach 50-tych. 43 00:03:04,300 --> 00:03:08,500 Jednak dopiero teraz natura tych obiektów staje się zrozumiała. 44 00:03:08,700 --> 00:03:11,500 Poza dokładnymi obserwacjami za pomocą teleskopu Hubble'a 45 00:03:11,700 --> 00:03:15,500 członkowie grupy przeprowadzili eksperymenty laboratoryjne i symulacje komputerowe 46 00:03:15,700 --> 00:03:18,500 w ośrodkach naukowych na całym świecie, 47 00:03:18,700 --> 00:03:21,300 w tym w Omega Laser Facility w Nowym Jorku 48 00:03:21,500 --> 00:03:24,000 oraz w Atomic Weapons Establishment w Wielkiej Brytanii. 49 00:03:24,300 --> 00:03:28,300 Łącząc obserwacje, eskperymenty i symulacje, 50 00:03:28,500 --> 00:03:31,000 naukowcy mogą zbadać zagadnienie zachowania się dżetów gwiazdowych 51 00:03:31,300 --> 00:03:34,000 z trzech różnych punktów widzenia. 52 00:03:34,500 --> 00:03:39,000 Cały proces jest naprawdę bardzo skomplikowany i ważne jest, aby go zrozumieć, 53 00:03:39,300 --> 00:03:43,000 ponieważ tak właśnie uformowało się nasze Słońce i jak formują się systemy planetarne, 54 00:03:43,300 --> 00:03:46,500 co mówi nam o tym, jak my się tutaj znaleźliśmy. 55 00:03:48,000 --> 00:03:52,000 Następny Hubblecast będzie 50-tym odcinkiem. 56 00:03:52,300 --> 00:03:55,500 Aby to uczcić, prosimy Was, abyście powiedzieli nam, 57 00:03:55,700 --> 00:03:58,700 o czym mam opowiedzieć w tym odcinku. 58 00:03:59,000 --> 00:04:02,000 Zatem prześlijcie nam swoje pytania dotyczące astronomii, 59 00:04:02,200 --> 00:04:06,000 wpisując je na naszą stronę na Facebook'u: facebook.com/hubbleESA 60 00:04:06,300 --> 00:04:11,000 lub przesyłając wiadomość na adres: drj@spacetelescope.org. 61 00:04:11,000 --> 00:04:17,500 Szczegóły dostępne są na naszej stronie: www.spacetelescope.org. 62 00:04:21,500 --> 00:04:24,500 Tekst: ESA/Hubble. Tłumaczenie: Anna Raiter-Smiljanic.