1 00:00:00,005 --> 00:00:05,600 Во 2016, Хабл ја прослави 26 - та година во Вселената. 2 00:00:06,000 --> 00:00:12,160 Повеќе од четвртина век поминати во интригантни опсервации и извонредни откритија. 3 00:00:12,800 --> 00:00:18,626 Што останува да биде направено од Хабл и од идниот вселенски телескоп Џејмс Веб? 4 00:00:19,300 --> 00:00:23,562 Ги прашавме астрономите кои работеле со и на телескопите 5 00:00:24,000 --> 00:00:27,544 што тие мислат дека треба да очекуваме во следните години. 6 00:00:28,700 --> 00:00:31,495 Работите на кои мислите се менуваат брзо, 7 00:00:32,000 --> 00:00:36,735 па прашањата кои ги поставуваме денес, 8 00:00:37,300 --> 00:00:40,375 во многу случаи само што сме започнале да размислуваме за нив. 9 00:00:40,400 --> 00:00:42,066 Тоа се нови прашања, 10 00:00:42,200 --> 00:00:46,000 па опсерваториите кои имаат 11 00:00:46,100 --> 00:00:48,750 трансформациски способности како Хабл или Веб 12 00:00:48,800 --> 00:00:51,000 кои можат да те однесат таму каде што не си бил порано, 13 00:00:51,025 --> 00:00:53,696 да те натераат да мислиш на прашања кои ги немаш поставено порано, 14 00:00:54,300 --> 00:00:57,100 можат многу брзо да го поместат целото поле напред 15 00:01:13,900 --> 00:01:19,030 Хабл е еден од најуспешните астрономски инструменти во историјата 16 00:01:19,200 --> 00:01:23,369 и има оставено свој траг во речиси секоја област од астрономијата. 17 00:01:23,900 --> 00:01:26,500 Но неговите достигања се простираат и надвор од науката 18 00:01:26,800 --> 00:01:30,170 во поширокото општество. 19 00:01:30,937 --> 00:01:34,250 Хабл отсекогаш бил телескоп за јавноста 20 00:01:34,500 --> 00:01:40,000 и како таков го има сменето погледот на човештвото за Вселената. 21 00:01:42,250 --> 00:01:45,926 Па, сметам дека Хабл се покажа револуционерен во полето 22 00:01:46,330 --> 00:01:50,602 а бидејќи јавноста може да биде во контакт со Вселената 23 00:01:50,742 --> 00:01:52,984 и да се почувствува дел од неа. 24 00:01:53,000 --> 00:01:54,500 Не само што, мислам како научник, 25 00:01:54,620 --> 00:01:59,000 имам многу работи да кажам за големите можности за науката 26 00:01:59,400 --> 00:02:03,600 но исто така мислам дека е голема можност за јавноста да се сретне со науката, 27 00:02:03,800 --> 00:02:07,827 и средбата со Вселената беше исклучително добра. 28 00:02:09,750 --> 00:02:13,100 Најголемото достигнување на хабл беше 29 00:02:13,100 --> 00:02:16,000 отворањето на целата Вселена кон нас 30 00:02:16,000 --> 00:02:18,750 на начин кој не можевме да го замислиме порано. 31 00:02:19,100 --> 00:02:23,000 Мислам дека кумулативниот збир на сите опсервации на Хабл 32 00:02:23,900 --> 00:02:26,474 ни овозможија различен поглед 33 00:02:27,250 --> 00:02:29,000 за изгледот на Вселената 34 00:02:29,250 --> 00:02:30,964 и нашето место во неа 35 00:02:30,964 --> 00:02:34,728 што беше навистина револуционерно. 36 00:02:39,082 --> 00:02:41,000 Местото на Хабл во популарната култура 37 00:02:41,000 --> 00:02:45,500 ја инспирира јавноста да размислува поинаку за Вселената, 38 00:02:46,118 --> 00:02:49,764 а истото ќе го прави и во иднина. 39 00:03:07,250 --> 00:03:10,652 Но и неговата човечка привлечност исто така изврши влијание врз работата 40 00:03:10,652 --> 00:03:12,250 и животот на 41 00:03:12,250 --> 00:03:16,250 многу астрономи кои ги изградиле своите кариери околу него. 42 00:03:17,900 --> 00:03:21,500 Се развивав со Хабл уште од почетокот на мојата работа во астрономијата 43 00:03:21,500 --> 00:03:24,500 па затоа Хабл стана мој многу близок пријател 44 00:03:24,500 --> 00:03:27,864 и поминував низ сите падови и скокови на Хабл 45 00:03:28,688 --> 00:03:31,428 и кога во случај на дефект му требаше помош 46 00:03:31,450 --> 00:03:35,800 и сум возбуден од човечкиот аспект со тоа што 47 00:03:35,800 --> 00:03:37,800 беше потребно астронаути да заминат во Вселената и да го поправат 48 00:03:37,850 --> 00:03:39,985 и јас имав можност да се сретнам со неколку од нив. 49 00:03:40,551 --> 00:03:44,498 Зад науката постои многу човечка приказна 50 00:03:44,498 --> 00:03:47,282 за истражување на Вселената, 51 00:03:47,282 --> 00:03:48,669 која ја сметам за фасцинантна 52 00:03:48,669 --> 00:03:52,500 и гледајќи како следната голема опсерваторија се спрема за лансирање 53 00:03:53,200 --> 00:03:55,250 претставува возбудлив момент, 54 00:03:55,300 --> 00:03:59,542 затоа се надевам дека ќе ја имам можноста 55 00:03:59,542 --> 00:04:01,750 да ја искористам самиот. 56 00:04:03,400 --> 00:04:05,750 Како што астрономите кои пораснаа со Хабл 57 00:04:05,750 --> 00:04:09,234 го очекуваат лансирањето на вселенскиот телескоп Џејмс Веб 58 00:04:09,234 --> 00:04:13,650 клучното прашање кое треба да се постави е: што му останува на Хабл? 59 00:04:13,700 --> 00:04:16,364 Што уште треба да ни покаже? 60 00:04:21,715 --> 00:04:25,821 Ќе ги истражиме ѕвездите во други галаксии, 61 00:04:25,900 --> 00:04:30,000 за да обезбедиме докази за некои од денешните мистерии 62 00:04:31,906 --> 00:04:35,450 и ќе ја истражиме пространата Вселената, 63 00:04:35,475 --> 00:04:37,836 не само во просторот туку и во времето, 64 00:04:38,300 --> 00:04:41,113 и навистина треба да погледнеме назад во времето 65 00:04:41,113 --> 00:04:47,250 за да разбереме што се случувало во почетокот од создавањето на Вселената. 66 00:04:47,250 --> 00:04:51,448 На пример за создавањето на ѕвездите или дали тоа било многу различно, 67 00:04:51,500 --> 00:04:56,585 дали имаме нешто кое што е поврзано во услови на создавање на ѕвездите кое е поврзано со космологијата 68 00:04:56,590 --> 00:05:00,418 или дали тоа се случува секаде на ист начин 69 00:05:00,500 --> 00:05:05,500 независно од време, космичкото време во кое овие ѕвезди биле создадени. 70 00:05:05,600 --> 00:05:08,773 Мислам дека ќе научиме многу за начинот на кој се создаваат ѕвездите, 71 00:05:09,588 --> 00:05:11,500 и сметам дека ќе научиме повеќе за 72 00:05:11,500 --> 00:05:13,564 тоа што се случувало во раната Вселената. 73 00:05:14,423 --> 00:05:18,742 Иако тоа е еден од основните научни цели на Веб, 74 00:05:18,742 --> 00:05:21,153 сепак, податоците од Хабл ќе бидат потребни за да се добие контекст, 75 00:05:21,153 --> 00:05:24,119 и затоа сметам дека тоа се многу големи области. 76 00:05:27,001 --> 00:05:29,948 Мистериите кои се кријат во раната Вселена, 77 00:05:30,000 --> 00:05:34,034 и откривањето на првите галаксии кои егзистирале во неа, 78 00:05:34,075 --> 00:05:38,302 се области кои ќе бидат совладани од тимовите на Хабл и Веб. 79 00:05:38,500 --> 00:05:43,600 Новата соработка помеѓу овие телескопи ќе го однесат Хабл во иднината 80 00:05:43,650 --> 00:05:50,552 со истиот голем потенцијал за откритија кој го гледавме во последните 26 години. 81 00:05:52,100 --> 00:05:57,442 Инфра - црвените фотографии од Веб ќе ни обезбедат слики и информации 82 00:05:57,442 --> 00:06:02,100 со јасност која ја има Хабл на оптичка и ултра - виолетова бранова должина. 83 00:06:02,623 --> 00:06:08,000 И кога ќе гледаш еден астрономски објект на една бранова должина 84 00:06:08,000 --> 00:06:12,447 веднаш сакаш да знаеш како изгледа во друга боја или на друга бранова должина 85 00:06:13,000 --> 00:06:15,500 и затоа имајќи две од нив 86 00:06:15,525 --> 00:06:19,750 секако дека ќе биде помоќно отколку да се има само една од нив. 87 00:06:21,848 --> 00:06:24,810 Затоа ќе може ли Хабл, со помошта на Џејмс Веб, 88 00:06:24,825 --> 00:06:28,500 да ги раше мистериите во модерната астрономија? 89 00:06:29,000 --> 00:06:31,100 Корените на Вселената, 90 00:06:31,100 --> 00:06:33,000 создавањето на ѕвездите, 91 00:06:33,000 --> 00:06:36,570 природата на темната материја и темната енергија? 92 00:06:37,235 --> 00:06:39,603 Одговорот е дека никој не знае. 93 00:06:39,750 --> 00:06:42,244 И како што беше случај со минатото, 94 00:06:42,250 --> 00:06:45,916 не се само новите одговори, туку и новите 95 00:06:45,916 --> 00:06:48,240 и незамисливи прашања 96 00:06:48,250 --> 00:06:51,022 поставени од телескопите како што е хабл 97 00:06:51,023 --> 00:06:53,350 кои ги прават револуционерни. 98 00:06:53,360 --> 00:06:56,349 А Хабл е спремен да одговори на предизвикот. 99 00:06:59,450 --> 00:07:04,650 Општо земено, влегуваме во нова територијата во многу области на астрономијата 100 00:07:04,650 --> 00:07:08,701 и во последните 26 години откривме дека Вселената 101 00:07:08,701 --> 00:07:12,087 и исполнета со темна енергија која ја забрзува нејзината експанзија; 102 00:07:12,262 --> 00:07:13,934 откривме егзо - планети; 103 00:07:14,140 --> 00:07:19,062 Постојат новини во физиката и астрономијата 104 00:07:19,500 --> 00:07:22,361 за кои не знаевме дека постојат кога Хабл беше лансиран 105 00:07:22,770 --> 00:07:25,289 па затоа сметам дека тоа е една голема фасцинантност во астрономијата 106 00:07:25,289 --> 00:07:29,115 така што не знаеме што ни претстои во иднината, 107 00:07:29,115 --> 00:07:33,325 а со овие моќни опсерватории во Вселената во исто време 108 00:07:33,796 --> 00:07:37,743 Убеден сум дека во иднина ќе дојдеме до нови откритија. 109 00:07:37,955 --> 00:07:41,850 Сметам дека овие нови иструменти ќе ни приредат многу изненадувања 110 00:07:41,850 --> 00:07:43,913 кои не ги очекуваме сега 111 00:07:44,185 --> 00:07:46,356 и сметам дека тоа е навистина местото, времето 112 00:07:46,356 --> 00:07:49,310 за возбудливи откритија. 113 00:07:51,716 --> 00:07:54,607 Постои уште многу работа во астрономијата 114 00:07:54,906 --> 00:07:59,909 и астрономите ќе продолжат да работат со Хабл за да ја разберат Вселената. 115 00:08:00,588 --> 00:08:06,500 Спремни сме да бидеме изненадени од природата. 116 00:08:07,100 --> 00:08:12,000 Како дете ги учиш основите, дека Вселената 117 00:08:12,000 --> 00:08:14,615 е незапирлива и дека ѕвездите се вечни, 118 00:08:14,615 --> 00:08:20,292 и дека Вселената е помалку или повеќе статична. 119 00:08:20,292 --> 00:08:24,126 И кога почнеш да работиш во ова ново поле ја разбираш неговата динамика, 120 00:08:24,126 --> 00:08:25,458 колку работите се менат, 121 00:08:25,868 --> 00:08:31,348 и тоа колку твоите разбирања се менат, што е исто толку значајно. 122 00:08:31,348 --> 00:08:35,697 Во таа смисла, сметам дека е навистина возбудливо да се биде дел од нешто 123 00:08:35,697 --> 00:08:40,400 каде секојдневно доаѓаш и знаеш дека следното големо откритие 124 00:08:40,400 --> 00:08:42,910 е оддалечено на само неколку часа и неколку денови 125 00:08:43,459 --> 00:08:45,317 и таков е начинот на кој работи Хабл 126 00:08:45,317 --> 00:08:46,780 и таков ќе биде начинот на Веб. 127 00:08:50,577 --> 00:08:58,000 Транскрипција на ESA/Hubble; Превод на Андреј Стојчевски.