1 00:00:01,046 --> 00:00:07,150 Dla wielu Hubble jest znany ze zdumiewających zdjęć obiektów niebieskich. 2 00:00:07,150 --> 00:00:12,344 Ale wśród astronomów jest podziwiany za dostarczanie cennych danych, 3 00:00:12,344 --> 00:00:16,000 które pomogły zrewolucjonizować wiele dziedzin astronomii 4 00:00:16,000 --> 00:00:18,782 w ciągu ostatnich 27 lat. 5 00:00:20,000 --> 00:00:23,150 Oto druga część przeglądu 6 00:00:23,150 --> 00:00:27,969 niektórych z najważniejszych odkryć Hubble'a. 7 00:00:34,080 --> 00:00:38,191 Największe odkrycia Hubble'a - część II 8 00:00:39,500 --> 00:00:41,391 W pierwszym odcinku 9 00:00:41,391 --> 00:00:45,600 widzieliśmy jak Hubble badał wczesny Wszechświat, 10 00:00:45,600 --> 00:00:51,521 określił jego wiek, oraz pomógł w poszukiwaniu nieuchwytnej ciemnej energii. 11 00:00:52,249 --> 00:00:54,024 Jednak ciemna energia 12 00:00:54,024 --> 00:00:57,911 nie była jedyną niewidoczną rzeczą którą Hubble pomógł ujawnić. 13 00:00:58,363 --> 00:01:04,947 Teleskop przeprowadził obserwacje ogromnego pasa nocnego nieba, 14 00:01:04,947 --> 00:01:09,688 szukając śladów równie tajemniczej - choć całkiem odmiennej - 15 00:01:09,688 --> 00:01:11,231 ciemnej materii. 16 00:01:12,439 --> 00:01:17,398 Astronomowie użyli Hubble'a by stworzyć mapę zwyczajnej, widzialnej materii, 17 00:01:17,398 --> 00:01:21,944 na podstawie której wyznaczyli wielkoskalowy rozkład ciemnej materii 18 00:01:21,944 --> 00:01:25,065 badając jak jej wpływ grawitacyjny 19 00:01:25,065 --> 00:01:27,457 zaburza światło na zdjęciach. 20 00:01:28,862 --> 00:01:31,617 Mapy takie jak te są kluczowym krokiem 21 00:01:31,617 --> 00:01:36,087 do zrozumienia tego tajemniczego składnika Wszechświata. 22 00:01:39,255 --> 00:01:42,087 Choć ciemna materia pozostaje tajemnicza, 23 00:01:42,087 --> 00:01:45,538 Hubble uchylił rąbka tajemnicy otaczającej kosmiczne potwory 24 00:01:45,538 --> 00:01:48,616 kryjące się w centrach większości galaktyk: 25 00:01:48,616 --> 00:01:51,444 supermasywne czarne dziury. 26 00:01:52,542 --> 00:01:56,031 Wykorzystując możliwości obserwacji spektroskopowych, 27 00:01:56,031 --> 00:02:00,982 Hubble zajrzał do jąder galaktyk i odkrył że tamtejsze gwiazdy 28 00:02:00,982 --> 00:02:04,989 poruszały się po ciasnych orbitach z ogromnymi prędkościami. 29 00:02:05,266 --> 00:02:07,495 To dziwne zachowanie 30 00:02:07,495 --> 00:02:12,501 wskazywało na obecność prawdziwie kolosalnego pola grawitacyjnego - 31 00:02:12,501 --> 00:02:15,672 wytwarzanego przez supermasywną czarną dziurę. 32 00:02:16,272 --> 00:02:21,270 Był to pierwszy twardy dowód ich istnienia! 33 00:02:22,023 --> 00:02:25,994 Dzisiaj wiadomo, że czarne dziury leżą w centrach 34 00:02:25,994 --> 00:02:28,565 prawie wszystkich galaktyk. 35 00:02:29,069 --> 00:02:31,000 Niektóre z nich są bardzo aktywne 36 00:02:31,000 --> 00:02:33,500 pochłaniając gaz ze swego otoczenia - 37 00:02:33,500 --> 00:02:36,233 a nawet całe gwiazdy! 38 00:02:40,008 --> 00:02:45,457 W 2008r. Hubble uwidocznił po raz pierwszy coś innego. 39 00:02:45,457 --> 00:02:48,556 Badając jasną gwiazdę Fomalhaut, 40 00:02:48,556 --> 00:02:51,152 teleskop odkrył maleńki punkt światła 41 00:02:51,152 --> 00:02:54,506 w otaczającym ją szerokim dysku pyłowym. 42 00:02:56,130 --> 00:02:59,412 Hubble zwrócił uwagę na poszukiwanie planet, 43 00:02:59,412 --> 00:03:03,399 wykonując pierwsze bezpośrednie widzialne zdjęcie planety 44 00:03:03,399 --> 00:03:05,409 w innym układzie gwiezdnym. 45 00:03:05,909 --> 00:03:09,396 Choć nie było to jego pierwotnym celem, 46 00:03:09,396 --> 00:03:14,000 Hubble zasłynął jako poszukiwacz planet - 47 00:03:14,000 --> 00:03:18,579 w szczególności badając atmosfery egzoplanet. 48 00:03:19,300 --> 00:03:22,631 Skład chemiczny atmosfery planety 49 00:03:22,631 --> 00:03:27,046 zostawia unikalny ślad w świetle gwiazdy które przechodzi przez tą atmosferę. 50 00:03:27,046 --> 00:03:28,062 W ten sposób, 51 00:03:28,062 --> 00:03:33,000 Hubble dokonał pierwszej analizy atmosfery super-Ziemi, 52 00:03:33,000 --> 00:03:35,344 znadującej się w odległości 40 lat świetlnych. 53 00:03:36,400 --> 00:03:38,253 A w przyszłości, 54 00:03:38,253 --> 00:03:44,167 może Hubble mógłby znaleźć oznaki życia w jednym z takich śladów. 55 00:03:49,345 --> 00:03:52,873 Oprócz odkrywania i obrazowania egzoplanet, 56 00:03:52,873 --> 00:03:57,020 Hubble zrewolucjonizował także naszą wiedzę 57 00:03:57,020 --> 00:03:59,450 na temat formacji planet. 58 00:03:59,450 --> 00:04:03,866 Badając Wielką Mgławicę w Orionie Hubble dokonał zadziwiającego odkrycia 59 00:04:03,866 --> 00:04:06,845 że co najmniej połowa gwiazd w tym rejonie 60 00:04:06,845 --> 00:04:11,283 była otoczona rozległymi wirującymi dyskami gazowo-pyłowymi - 61 00:04:12,488 --> 00:04:16,797 surowcem potrzebnym do formacji planet. 62 00:04:19,446 --> 00:04:21,050 Przed badaniami Hubble'a 63 00:04:21,050 --> 00:04:25,264 potwierdzono istnienie tylko jednego układu planetarnego. 64 00:04:25,264 --> 00:04:29,180 Obserwacje Hubble'a pokazały że planety są formowane 65 00:04:29,180 --> 00:04:32,774 wokół większej liczby gwiazd niż sądzono, 66 00:04:32,774 --> 00:04:38,154 zwiększając szanse istnienia tam życia. 67 00:04:41,328 --> 00:04:43,896 Obok formacji planet, 68 00:04:43,896 --> 00:04:48,207 Hubble'a zawsze interesowały narodziny, życie i śmierć 69 00:04:48,207 --> 00:04:50,399 ich macierzystych gwiazd. 70 00:04:51,805 --> 00:04:54,857 Wysoka zdolność rozdzielcza Hubble'a była kluczowa 71 00:04:54,857 --> 00:04:57,926 w badaniu rejonów formacji gwiazd, 72 00:04:57,926 --> 00:05:01,799 w Drodze Mlecznej i innych galaktykach; 73 00:05:04,100 --> 00:05:07,900 a jego możliwości obserwacji w podczerwieni pozwoliły mu zajrzeć przez 74 00:05:07,900 --> 00:05:12,420 gęste obłoki pyłu i gazu obecne w tych rejonach. 75 00:05:20,430 --> 00:05:25,793 Śmierć gwiazdy może być tak piękna i interesująca jak jej narodziny. 76 00:05:25,793 --> 00:05:28,753 Hubble obserwował gwiazdy podobne do Słońca 77 00:05:28,753 --> 00:05:32,841 kiedy docierają dokresu swego życia tworząc mgławice planetarne, 78 00:05:32,841 --> 00:05:38,707 oraz masywne gwiazdy kończące życie jako supernowe, 79 00:05:44,025 --> 00:05:47,794 Badając je w różnych stadiach ich życia, 80 00:05:47,794 --> 00:05:51,898 Hubble pozwolił nam stworzyć bardziej kompletny obraz gwiazd, 81 00:05:51,898 --> 00:05:54,545 elementów budujących galaktyki. 82 00:05:57,264 --> 00:06:02,035 Przez ostatnie 27 lat Hubble - tak jak przyroda - 83 00:06:02,035 --> 00:06:06,931 przeszedł nasze najśmielsze oczekiwania. 84 00:06:06,931 --> 00:06:12,194 I bez wątpienia będą one dalej zaskakiwać nas w przyszłości. 85 00:06:15,104 --> 00:06:25,683 Transkrypcja: ESA/Hubble; tłumaczenie: Mariusz Herbich.